Τα ερείπια της εκκλησίας του Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτη στην Σωτήρα δεν αποτελούν δείγμα ζωντανής ιστορίας αλλά βρίσκονται εκεί για να υπενθυμίσουν την αρχιτεκτονική κομψότητα, την εικαστική μαεστρία και την θρησκευτική ευλάβεια με την οποία απότιαν φόρο τιμής στον Άγιο οι πρόγονοί μας.
Βρισκόμενος ο επισκέπτης στο χωριό Σωτήρα της επαρχίας Αμμοχώστου, μπορεί να αντικρύσει 2 χιλιόμετρα δυτικά του δήμου, στην τοποθεσία Χορτάκια, την ερειπωμένη πλέον εκκλησία του Αγίου Θεοδώρου. Στο βορειοδυτικό σημείο, κάπου στα 200 μέτρα, βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας Χορδιακιώτισσας. Η εκκλησία του Αγίου Θεοδώρου δεν σώζεται στην ολότητά της και οι τοίχοι μόλις που φτάνουν σε ύψος τα 96 εκατοστά. Ωστόσο, ο νάρθηκας, ο οποίος είναι μεταγενέστερο οικοδόμημα, σώζεται ακέραιος. Σε φωτογραφία του 1935 του καθηγητή Γεώργιου Σωτηρίου φαίνεται τμήμα του ημικυλίνδρου της αψίδας του ναού να σώζεται σε ικανοποιητικό ύψος. Οι διαστάσεις της εκκλησίας εξαιρουμένου του νάρθηκα και της αψίδας φτάνουν σε μήκος τα 6.3 μέτρα και πλάτος τα 5.3. Η χρονολόγηση του ναού ανάγεται με πάσα επιφύλαξη στα μέσα του 11ου αι. μ.Χ.
Η εκκλησία του Αγίου Θεοδώρου ανήκει στον τύπο των μονόκλιτων με τρούλλο εκκλησιών με μία όμως σημαντική διαφορά από τις υπόλοιπες. Αντί να υπάρχουν παραστάδες στον βόρειο τοίχο όπως συμβαίνει και στον νότιο, υπάρχει ένας κίονας από πωρόλιθο στην θέση της δυτικής παραστάδας ο οποίος δεν είναι εντοιχισμένος αλλά βρίσκεται ελεύθερος. Στον βόρειο τοίχο, ανατολικά της δυτικής παραστάδας υφίσταται μια μικρή θύρα ύψους 75 εκατοστών. Ο νάρθηκας καλύπτεται με φουρνικό, παρόμοια με αυτόν του Αγίου Νικολάου της Στέγης και της Παναγίας της Ασίνου. Οι τοίχοι του νάρθηκα αλλά και του ναού είναι κτισμένοι με αδρά πελεκημένους πωρόλιθους.
Σημαντικό θεωρείται το γεγονός ότι η εκκλησία καλυπτόταν με τοιχογραφίες οι οποίες όμως σήμερα έχουν καταστραφεί με εξαίρεση κάποια απομεινάρια που υφίστανται στον νάρθηκα και απεικονίζουν τον Άγιο Ελπιδοφόρο, τους Αγίους Ακινδύνους κι έναν άλλο αδιευκρινίστου ταυτότητας Άγιο. Πρόκειται για κομψοτεχνήματα που χρονολογούνται τον 12ο αι. μ.Χ. Η τοιχογραφία του Αγίου Ελπιδοφόρου αποκολλήθηκε από τον αυθεντικό της πλαίσιο και φιλοξενείται στο Εκκλησιαστικό Μουσείο της Σωτήρας.
Δεν υπάρχουν πολλά που μπορεί να δει κανείς επισκεπτόμενος το ερειπωμένο τοπίο όπου κάποτε λειτουργούσε η εκκλησία του Αγίου Θεοδώρου, παρόλα αυτά ο επισκέπτης, και ιδιαίτερα οι ειδήμονες αρχιτεκτονικής και τέχνης, μπορούν να θαυμάσουν την ιδιαιτερότητα αυτού του παλαιού κτίσματος και να αντικρύσουν ό,τι απέμεινε από τις σωζόμενες τοιχογραφίες που αποτελούν σημαντικά έργα τέχνης της βυζαντινής περιόδου.
