Ένα ζωντανό σύμβολο ελευθερίας, το Ηρώον βρίσκεται εκεί για να μας υπενθυμίζει τους ήρωες της σύγχρονης ιστορίας μας, αποδίδοντάς τους μεταθανάτιες τιμές.
Περιδιαβαίνοντας κανείς την ορεινή Κύπρο θα συναντήσει ένα από τα σημαντικότερα, από κάθε άποψη, μνημεία που υπάρχουν στο νησί, το Hρώον του απελευθερωτικού αγώνα 55-59. Η ακριβής του τοποθεσία είναι στο ψηλότερο σημείο του βουνού Έγκλιση ανάμεσα στα χωριά Πελένδρι και Κάτω Αμίαντος της Πιτσιλιάς.
Πρόκειται για ένα πολυσύνθετο μνημειακό έργο που αποτίει φόρο τιμή σε όλους τους πολεμιστές και πεσόντες του Εθνικο-απελευθερωτικού Αγώνα 1955-59 απέναντι στον αγγλικό αποικιοκρατικό ζυγό. Είναι αφιερωμένο, επίσης, σε ολόκληρο τον κυπριακό λαό που πρωτοστάτησε στην πρωτοφανή αυτή εξέγερση και πεφώτισε τους αγωνιστές της ελευθερίας ώστε να συνεχίσουν απερίσπαστοι το έργο τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι επιλέγηκε η συγκεκριμένη περιοχή για να ανεγερθεί, διότι εκεί σημειώθηκαν πολλές αιματηρές μάχες κατά τον αγώνα της ΕΟΚΑ.
Το Συμβούλιο Ιστορικής Μνήμης Αγώνα ΕΟΚΑ 55-59 ανέλαβε την υλοποίηση του όλου έργου αναθέτοντας την αποπεράτωση και επίβλεψή του στον αρχιτέκτονα Χάρη Φεραίο. Η δημιουργία του Ηρώου είναι εμπνευσμένη από τους στίχους του Ευαγόρα Παλληκαρίδη:
Θα πάρω μια ανηφοριά
Θα πάρω μονοπάτια
Να βρω τα σκαλοπάτια
Που παν στη λευτεριά
Τα διάφορα τμήματα του Ηρώου, που είναι είτε τεχνητά είτε φυσικά, δένονται μεταξύ τους και καταλήγουν σε έναν ενιαίο χώρο, που αποτελεί το δοξαστικό της ελευθερίας της Κύπρου. Συγκεκριμένα, στην κορυφή του βουνού βρίσκεται το Μνημείο της Ελευθερίας και το Παρεκκλήσι της Παναγίας της Ελευθερώτριας. Σε απόσταση περίπου ενός χιλιομέτρου από την κορυφή, κείται η Προπύλαια και η Αίθουσα των Αγωνιστών.
Παρεκκλήσι της Παναγίας της Ελευθερώτριας
Η συνοχή αυτών των δύο μερών επιτυγχάνεται με την ύπαρξη των Σκαλοπατιών της Λευτεριάς που αποτελούν τον συνδετικό κρίκο τους. Ο συγκεκριμένος χώρος αποτελείται από 108 σκαλοπάτια, αριθμός που απηχεί τους ήρωες που έδωσαν το αίμα τους ως γνήσιοι αγωνιστές με μοναδικό κίνητρο την πατριδοφιλία και το φρόνημα της ελευθερίας. Τα σκαλοπάτια είναι διαμορφωμένα σε ομάδες με ένα ανηφορικό μονοπάτι μήκους 650 μέτρων που συνδέει τα Προπύλαια με το Μνημείο.
Η επίσκεψη σε ένα τέτοιο μνημείο αποτελεί υποχρέωση του κάθε πολίτη αυτής της χώρας. Πέρα από την εξαιρετική αρχιτεκτονική του σύνθεση, ο επισκέπτης μέχρι να φθάσει, θα ακολουθήσει μια πολύ ωραία διαδρομή μέσα από το δάσος, πράγμα το οποίο πραγματικά αξίζει. Η ιστορία παντρεύεται με τη φύση, είναι δύο στοιχεία στα οποία στηρίζεται η κυπριακή πραγματικότητα και για τα οποία μπορούμε να αισθανόμαστε περήφανοι.
