«Ζηνοβία», το μεγαλύτερο ναυάγιο της Μεσογείου, μια συγκλονιστική καταδυτική εμπειρία

φωτογραφία : Παντελής Κρανός
Στις 4 Μαΐου 1980 το οχηματαγωγό πλοίο «Ζηνοβία» ξεκινά το παρθενικό του ταξίδι από το Μάλμο της Σουηδίας με προορισμό τη Συρία. Μεταφέρει φορτηγά, μηχανήματα, τρόφιμα, ως και ένα φορτίο με 1.000.000 αυγά. Μεταφέρει ακόμα και 140 επιβάτες, πλήρωμα και τους οδηγούς των οχημάτων. Στις 22 Μαΐου φτάνει στο Ηράκλειο της Κρήτης και δυο μέρες αργότερα ξεκινά για το λιμάνι του Πειραιά. Στη μέση της διαδρομής όμως ξεκινούν τα προβλήματα. Οι αντλίες που ρυθμίζουν το σύστημα αντιστάθμισης δε λειτουργούν σωστά, το πλοίο βάζει περισσότερο νερό από όσο πρέπει σε κάποιες δεξαμενές και χάνει την ισορροπία του. Στον Πειραιά το παραπανίσιο νερό απομακρύνεται και το πρόβλημα θεωρείται ότι έχει λυθεί. Λάθος. Το «Ζηνοβία» συνεχίζει το ταξίδι του για την Κύπρο. Φτάνοντας όμως στη Λάρνακα διαπιστώνεται ότι το νερό εισρέει πια στο πλοίο ανεξέλεγκτα.

Χρόνος για επισκευή δεν υπάρχει. Οι επιβάτες απομακρύνονται εγκαίρως, όμως το πλοίο δεν τα καταφέρνει. Στις 7 Ιουνίου 1980, στις 2.30 η ώρα τα ξημερώματα, το «Ζηνοβία» βυθίζεται μαζί με όλα τα εμπορεύματα που μεταφέρει. Το ταξίδι του τελειώνει 2 ναυτικά μίλια έξω από τις ακτές της Λάρνακας, σε 42 μέτρα βάθος μέσα στη θάλασσά της.

Το ναυάγιο «Ζηνοβία» αποτελεί πλέον έναν από τους 10 πιο περιζήτητους προορισμούς για καταδυτικό τουρισμό στον κόσμο. Το βυθισμένο κουφάρι με τα χρόνια έχει μετατραπεί σε έναν τεχνητό ύφαλο ο οποίος φιλοξενεί πάνω από 25 είδη ψαριών, όπως ροφούς, μπαρακούντα, τόνους, τσιπούρες, χάνους, σμέρνες, σαργούς, γύλους, κ. ά. Υπάρχουν ακόμα περισσότερα από 8 είδη σπόγγων σε διάφορα μεγέθη και χρώματα, φύκια, χταπόδια, χελώνες και πολλά άλλα είδη.

φωτογραφία: Καταδυτικός Όμιλος Κίμων Ξυλοτύμπου
Όμως αυτό που κάνει αυτό το ναυάγιο ξεχωριστό είναι τα υπόλοιπα μέρη του. Τα φορτηγά, τα κοντέινερ, τα μηχανήματα, τα φορτία, τα αυτοκίνητα, όλα όσα μετέφερε το πλοίο στο εσωτερικό του. Αντικείμενα κατασκευασμένα από τον άνθρωπο, φτιαγμένα για άλλα περιβάλλοντα, που όμως τώρα κείτονται σιωπηλά στον υγρό βυθό. Χαρακτηριστικό είναι το μπλε Lada του καπετάνιου, αλλά και το φορτίο με τα 1.000.000 αυγά, πολλά από τα οποία διατηρούνται ακέραια στο βυθό της θάλασσας. Την εικόνα συμπληρώνουν οστά ζώων που βρίσκονταν στο πλοίο και δεν πρόλαβαν εγκαίρως να απομακρυνθούν, υπενθύμιση της τραγικότητας που περιβάλλει κάθε ναυάγιο.

Η εμπειρία της περιήγησης στο βυθισμένο «Ζηνοβία» είναι συγκλονιστική για όλους τους δύτες, ανεξάρτητα από την καταδυτική τους εμπειρία. Οι νεότεροι μπορούν να κάνουν μια βόλτα έξω από το πλοίο, παρατηρώντας τα σκεπασμένα από φύκια μέρη του αλλά και τα φορτηγά που ξέφυγαν από το εσωτερικό του και έχουν διασκορπιστεί γύρω από αυτό. Οι πιο έμπειροι μπορούν να μπουν μέσα στο πλοίο, να περιπλανηθούν στο πρώτο γκαράζ και τους εσωτερικούς του χώρους. Τέλος, οι πιο θαρραλέοι ίσως τολμήσουν να εξερευνήσουν το δεύτερο γκαράζ και το μηχανοστάσιο, χώρους που μέσα στο σκοτάδι που τους σκεπάζει κρύβουν ξεχωριστή μαγεία αλλά και κινδύνους.

Το ναυάγιο του «Ζηνοβία» έχει χαρακτηριστεί ο Τιτανικός της Μεσογείου επειδή βυθίστηκε στο παρθενικό του ταξίδι. Είναι το μεγαλύτερο ναυάγιο της Μεσογείου, εύκολα προσβάσιμο και σε απόσταση μόλις 10 λεπτών από τη στεριά. Τα νερά φτάνουν τους 16 Κελσίου το χειμώνα και τους 25 το καλοκαίρι, είναι δηλαδή ιδανικά για καταδύσεις όλη τη διάρκεια του χρόνου. Η ορατότητα δε γύρω από το ναυάγιο φτάνει μέχρι και τα 50 μέτρα. Οι συνθήκες κατάδυσης είναι ιδανικές. Όμως οι κίνδυνοι υπάρχουν πάντα και ήδη 6 άνθρωποι έχουν χαθεί στα νερά του ναυαγίου. Γι΄αυτό η κατάδυση επιτρέπεται στους κατόχους πιστοποίησης Ανοιχτής Θάλασσας για Προχωρημένους (AOW). Η τήρηση του προγράμματος, του βάθους και των χρόνων που έχουν αποφασιστεί πριν την κατάδυση, η μεγάλη προσοχή και η υπευθυνότητα, είναι τα απαραίτητα εφόδια για να μπορέσουν όλοι να απολαύσουν την εμπειρία μιας βουτιάς στη βυθισμένη «Ζηνοβία».
