Ο Μύθος του Θησέα και του Μινώταυρου

Ένας από τους γνωστότερους μύθους της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας είναι αυτός της μονομαχίας του Θησέα με τον Μινώταυρο. Σύμφωνα με το συγκεκριμένο μύθο οι Αθηναίοι ήταν υποχρεωμένοι από το βασιλιά της Κρήτης, Μίνωα, να στέλνουν κάθε εννιά χρόνια εφτά νέους και νέες από την Αθήνα για να κατασπαράζονται από τον Μινώταυρο, ο οποίος ζούσε στο Λαβύρινθο. Η συγκεκριμένη ποινή επιβλήθηκε όταν ο Μίνωας νίκησε τους Αθηναίους στον πόλεμο που είχε κηρύξει εναντίον τους, επειδή του είχαν σκοτώσει τον γιο του Ανδρόγεω. Ο Θησέας, γιος του βασιλιά της Αθήνας, Αιγέα, προσφέρθηκε να πάρει τη θέση ενός από τους επτά νέους, πιστεύοντας πως θα έβρισκε τον τρόπο να απαλλάξει τους Αθηναίους από τον ταπεινωτικό αυτό φόρο.Φθάνοντας στην Κρήτη ο Θησέας γνωρίζει την κόρη του Μίνωα, την Αριάδνη, και οι δυο νέοι ερωτεύονται. Η Αριάδνη αποφασίζει να βοηθήσει το Θησέα στο εγχείρημα του, με την υπόσχεση πως θα την νυμφευόταν και θα την έπαιρνε μαζί του στην Αθήνα. Η Αριάδνη δίνει στο Θησέα ένα κουβάρι κλωστή, το γνωστό «μίτο της Αριάδνης», ώστε όταν ο Θησέας έμπαινε στο λαβύρινθο να το ξετυλίγει για να μπορέσει έπειτα, αφού σκοτώσει τον Μινώταυρο, να βρει την έξοδο από το δαιδαλώδες οίκημα. Πράγματι ο Θησέας κατορθώνει να σκοτώσει τον Μινώταυρο και με τη βοήθεια του κουβαριού της Αριάδνης βρίσκει το δρόμο προς την έξοδο μαζί με τους συντρόφους του. Εκμεταλλευόμενοι το σκοτάδι της νύχτας, ο Θησέας, η Αριάδνη και οι υπόλοιποι νέοι δραπετεύουν και παίρνουν το καράβι για το ταξίδι της επιστροφής.

Η συνέχεια του μύθου σχετικά με το ταξίδι της επιστροφής και την έκβαση της σχέσης του Θησέα με την Αριάδνη παρουσιάζει διάφορες εκδοχές. Μια εκδοχή αναφέρεται στην εγκατάλειψη της Αριάδνης στη Νάξο, όπου εκεί παντρεύεται το θεό Διόνυσο, ενώ μια δεύτερη εκδοχή αναφέρεται στην εγκατάλειψη της εγκύου Αριάδνης στην Κύπρο, εξαιτίας των άσχημων καιρικών συνθηκών. 

Ο μύθος του Θησέα – Αριάδνης - Μινώταυρου έχει δεχτεί πολλές ερμηνείες και παρουσιάζεται σε πολλά έργα τέχνης. Ένα από τα σπουδαιότερα έργα τέχνης, όπου αναπαριστάται σκηνή από το συγκεκριμένο μύθο εντοπίζεται σε μια από τις αρχαίες Επαύλεις που βρίσκονται στην Πάφο, 300 περίπου μέτρα βορειοδυτικά του λιμανιού της πόλης. Η συγκεκριμένη έπαυλη, η οποία φέρει την ονομασία του Αθηναίου μυθικού ήρωα Θησέα,αποτελεί το μεγαλύτερο μέχρι σήμερα γνωστό δημόσιο κτίριο της ρωμαϊκής περιόδου στην Κύπρο. Λόγω των μεγάλων διαστάσεων του (περιελάμβανε γύρω στα 100 δωμάτια) πιθανολογείται πως ανήκε στο Ρωμαίο ανθύπατο. Πολλά από τα δωμάτια της οικίας καλύπτονταν με ψηφιδωτά δάπεδα. Το αρχαιότερο από αυτά που χρονολογείται στα τέλη του 3ου αιώνα με αρχές του 4ου αι. απεικονίζει το Θησέα να παλεύει με το Μινώταυρο μέσα στο Λαβύρινθο.

Η σκηνή απεικονίζεται με κυκλικό διάχωρο, στο κέντρο του οποίου κυριαρχεί η μορφή του Θησέα. Στο κέντρο λοιπόν, μέσα σε μια σκοτεινή σπηλιά στέκεται ο ήρωας με το δεξί του χέρι ανασηκωμένο κρατώντας ένα ρόπαλο, ενώ με το αριστερό του αρπάζει το κέρατο του Μινώταυρου, που ήδη έχει πέσει στα γόνατα. Στα δεξιά του Θησέα βρίσκεται ξαπλωμένος ένας γέροντας, που αποτελεί προσωποποίηση του Λαβύρινθου, ενώ έξω από τον Λαβύρινθο βρίσκονται η Αριάδνη και μια άλλη γυναίκα, η προσωποποίηση της Κρήτης, οι οποίες περιμένουν με αγωνία το αποτέλεσμα της πάλης. Το πλαίσιο αποτελείται από γεωμετρικά διακοσμητικά σχέδια που αποτελούν σχηματοποιημένη αναπαράσταση του Λαβύρινθου. Το διακοσμητικό σχήμα που μοιάζει με πολύχρωμη πλεξούδα (πλοχμός) συμβολίζει το νήμα της Αριάδνης. Ο Θησέας σύμβολο των υπερφυσικών αρετών νικά και επικρατεί του Μινώταυρου, σύμβολο του κακού . Τα ονόματα όλων των προσώπων που εικονίζονται είναι γραμμένα στο ψηφιδωτό.

Ο μύθος του Θησέα και του Μινώταυρου έχει ερμηνευτεί με διάφορες θεωρίες. Μια από αυτές αναφέρει πως η θανάτωση του Μινώταυρου δεν ήταν τίποτε άλλο από την κατάργηση του βαρβαρικού εθίμου της ανθρωποθυσίας και στην επικράτηση ενός πιο προοδευμένου πολιτισμού. Από την άλλη ο λαβύρινθος απέκτησε φιλοσοφικές – συμβολικές διαστάσεις συμβολίζοντας την πολυμέρεια και την πολυπλοκότητα του ανθρώπινου μυαλού. Ο Μινώταυρος συμβολίζει τα πάθη του ανθρώπου, τις κατώτερες και ανεπιθύμητες πτυχές του ανθρώπινου χαρακτήρα. Ο Θησέας συμβολίζει την κυριαρχία έναντι στα πάθη και στα ζωώδη ένστικτα και τις παροτρύνσεις. Καθοδηγώντας την σκέψη του κατορθώνει να βγει νικητής. Σε αυτό τον άθλο ο Θησέας είχε ως βοηθό του το μίτο της Αριάδνης, σύμβολο της σκέψης και της σωστής κρίσης. Μέσα λοιπόν από το χάος του Λαβύρινθου, όπου επικρατούν τα πάθη, τα αδιέξοδα, χρησιμοποιώντας την κρίση μας και τη λογική σκέψη μπορούμε να ξεφύγουμε και να βγούμε στο φως νικητές.