Καταρχήν τα ιστορικά στοιχεία. Ο Άγιος έζησε τον 3ο αιώνα, ήταν επίσκοπος στο Τέρμι της Ιταλίας και θεωρείται προστάτης των επιληπτικών. Είχε δε τη φήμη του ειρηνοποιού. Λέγεται πως κάποια μέρα ενώ καλλιεργούσε στον κήπο του τριαντάφυλλα, άκουσε ένα ζευγάρι να μαλώνει πολύ έντονα. Αυτό τον στενοχώρησε τόσο που έκοψε ένα τριαντάφυλλο, τους πλησίασε και τους το πρόσφερε. Αμέσως η αγάπη επανήλθε ανάμεσα τους και μάλιστα ζήτησαν από τον άγιο να ευλογήσει το γάμο τους. Την εποχή εκείνη αυτοκράτορας στη Ρώμη ήταν ο Κλαύδιος Β', ο οποίος είχε απαγορεύσει στους άνδρες να παντρεύονται αν δεν είχαν πρώτα συμμετάσχει σε κάποια εκστρατεία. Ο Άγιος Βαλεντίνος όμως μαζί με τον Άγιο Μάρκο δεχόταν να παντρέψει όσα νεαρά ζευγάρια του το ζητούσαν. Αυτό εξόργισε τον Κλαύδιο ο οποίος συνέλαβε τους δύο ιερωμένους και τους θανάτωσε στις 14 Φεβρουαρίου.
Πολλούς αιώνες πριν από τα χρόνια του Οσιομάρτυρα Βαλεντίνου, στις 15 Φεβρουαρίου οι Ρωμαίοι γιόρταζαν τα Λουπερκάλια (Lupercallia) προς τιμή του θεού Φαύνου, αντίστοιχου του Πάνα των Ελλήνων. Ήταν μια παγανιστική γιορτή, κατά την οποία οι λατρευτές θυσίαζαν κριάρια και κατσίκια και μετά φορούσαν τα δέρματά τους και έτρεχαν στην πόλη χτυπώντας με λουριά από αυτά όποιον περαστικό έβρισκαν, κυρίως γυναίκες, γιατί πίστευαν ότι έτσι ευνοούνταν η γονιμότητά τους. Οι Ρωμαίοι έφεραν το έθιμο στην Αγγλία, όπου συνεχίστηκε και στη χριστιανική εποχή. Μετά την αναγνώριση του Χριστιανισμού ως επίσημης θρησκείας του κράτους, τα Λουπερκάλια καταργήθηκαν ως ειδωλολατρική γιορτή και αντικαταστάθηκαν από τη γιορτή του Αγ. Βαλεντίνου.
Η γιορτή με το νόημα που έχει σήμερα εμφανίστηκε γύρω στον 14ο αιώνα. Αναφορά σε αυτή γίνεται και στον Άμλετ του Σέξπιρ. Στα μέσα του 19ου αι. διαδόθηκε και στην Αμερική και άρχισε να παίρνει την εμπορική της μορφή με ανταλλαγές δώρων και ευχετηρίων καρτών. Τα τελευταία χρόνια βέβαια η εμπορευματοποίηση της γιορτής έχει φθάσει στο κατακόρυφο, με αποτέλεσμα κάθε χρόνο στις 14 Φεβρουαρίου να γίνεται τζίρος εκατομμυρίων δολαρίων.
Άγιος Υάκινθος
Στην Ελλάδα η γιορτή του Αγ. Βαλεντίνου δεν γίνεται αποδεκτή από την Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία δεν έχει τον άγιο στο εορτολόγιό της. Έγιναν προσπάθειες η λατρεία του να αντικατασταθεί από αυτή του Αγίου Υακίνθου, που τιμάται στις 3 Ιουλίου. Παρά τη θέσπιση και μουσικού φεστιβάλ στα Ανώγεια της Κρήτης με το όνομα Υακίνθεια, η αντικατάσταση του Αγ. Βαλεντίνου από τον Αγ. Υάκινθο δεν πέτυχε. Και στην Ελλάδα όπως και σε όλον τον κόσμο χιλιάδες ερωτευμένοι εξακολουθούν να γιορτάζουν κάθε χρόνο τον έρωτά τους ανταλλάσσοντας δώρα, γλυκά και λουλούδια. Περισσότερο και από τους ερωτευμένους βεβαίως γιορτάζουν την 14η Φεβρουαρίου οι κάθε λογής έμποροι και καταστηματάρχες. Οι δε ερωτευμένοι ίσως εύχονται ο ένας στον άλλον να μην ξεχάσουν τον έρωτά τους την επόμενη μέρα.
Όμως, όσοι δεν είναι ερωτευμένοι..;
