Το κυπριακό μεσαιωνικό τραγούδι της «Αροδαφνούσας» και η σύνδεση του με την ερωτική περιπέτεια του βασιλιά Πέτρου του Α’ με την Ιωάννα ντ’ Αλεμάν

Βασικοί ήρωες του παλαιού αυτού μεσαιωνικού τραγουδιού είναι μια όμορφη κοπέλα με καταγωγή από τη Χούλου της Πάφου, η επονομαζόμενη Αροδαφνούσα, ο Ρήγας και η Ρήγαινα. Σύμφωνα με την πλοκή ο Ρήγας θαμπώνεται από την ομορφιά της Αροδαφνούσας και την ερωτεύεται. Η Ρήγαινα όταν αντιλαμβάνεται τον έρωτα και τον παράνομο δεσμό του συζύγου της με την Αροδαφνούσα, ενώ ο Ρήγας απουσίαζε σε ταξίδι, καλεί την κοπέλα στο παλάτι και συγκεκριμένα στο κάστρο της Κερύνειας. Η Ρήγαινα αιχμαλωτίζει και βασανίζει την Αροδαφνούσα, η οποία ήταν μάλιστα οκτώ μηνών έγκυος. Η νεαρή κοπέλα σκοτώνεται με φρικτό τρόπο από τη Ρήγαινα. Το τέλος της ιστορίας έχει αρκετές παραλλαγές. Μία από αυτές αναφέρει πως ο Ρήγας μόλις πληροφορήθηκε το τραγικό τέλος της αγαπημένης του αυτοκτονεί, κτυπημένος με το μαχαίρι του, μια άλλη πως ο Ρήγας σκοτώνει τη Ρήγαινα με τον ίδιο φρικτό τρόπο ή πως απλά τη διώχνει από το παλάτι και έπειτα μοιρολογεί και θάβει την αγαπημένη του.

Πίσω από το δημοτικό τραγούδι της Αροδαφνούσας βρίσκονται, σύμφωνα με μελετητές, πραγματικά ιστορικά πρόσωπα και ταυτίζεται με ένα συμβάν που διασώθηκε από το μεσαιωνικό χρονικογράφο Λεόντιο Μαχαιρά. Συγκεκριμένα πίσω από την Αροδαφνούσα βρίσκεται η Ιωάννα ντ’ Αλεμάν, σύζυγος του Ιωάννη ντε Μοντολίφ, ο οποίος υπήρξε φεουδάρχης της Χούλου κατά την περίοδο της βασιλείας του Φράγκου βασιλιά Πέτρου Α΄. Η Ιωάννα ντ’ Αλεμάν, μετά το θάνατο του συζύγου της, υπήρξε ερωμένη του βασιλιά Πέτρου του Α’. Όταν ο βασιλιάς έλειπε σε πολύμηνο ταξίδι, η Ρήγαινα Ελεονόρα κάλεσε στο παλάτι την Ιωάννα που ήταν έγκυος και την υπέβαλε σε φριχτά βασανιστήρια, φυλακίζοντας την τελικά στο κάστρο της Κερύνειας. Όταν ο Πέτρος ο Α’ ενημερώθηκε για το γεγονός ζήτησε από τη γυναίκα του να απελευθερώσει άμεσα την Ιωάννα. Η Ιωάννα ελευθερώνεται και βρίσκει καταφύγιο σε ένα μοναστήρι, όπου και εκεί θα τη συναντήσει για τελευταία φορά ο βασιλιάς. Τελικά ο Πέτρος ο Α΄ δολοφονείται τον επόμενο χρόνο από μια ομάδα δυσαρεστημένων ευγενών, ενώ το τέλος της Ιωάννας ντ’ Αλεμάν παρέμεινε άγνωστο.

Ο Λεόντιος Μαχαιράς κατά την εξιστόρηση των γεγονότων αυτών φαίνεται να παίρνει το μέρος του βασιλιά Πέτρου του Α΄ συμβουλεύοντας μάλιστα «Γινώσκετε ἀποὺ μέναν ὅ,τι ποῖον ἐπάθαν οἱ ἀνθρῶποι ὅπου ἀγαποῦν τὲς γυναῖκες καὶ πιστεύγουν εἰς τὰ λογία τους· ὅτι τὸ νὰ τοὺς ἀγαποῦν δυνατά, τότε γυρεύγουν νὰ τοὺς ἀποβγάλουν, καὶ ταγίζουν τους πράματα βραστικὰ καὶ μαγίες, καὶ τὰ μύρια κακά, καὶ λυκὲς πράσσουν, καὶ εἰς τὸ ὕστερον διὰ ἕναν λόγον θανατώννουν τους» .