Το φυλακτό ή αλλιώς γούρι , το περίαπτο των αρχαίων Ελλήνων, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα «μαγικά» μέσα με τα οποία επιδιώκεται άλλοτε η αποτροπή του κακού και άλλοτε η επίτευξη αγαθού και ευδαιμονίας. Τα φυλακτά έχουν μια μακραίωνη παράδοση. Οι άνθρωποι ήδη από τα αρχαία χρόνια συνήθιζαν να φοράνε φυλακτά για να προστατεύονται από το κακό. Συνήθως τα φυλακτά τα συνόδευαν επιγραφές, ακατανόητα λόγια και σύμβολα, σχέδια και παραστάσεις. Ειδικότερα για τα παιδιά οι αρχαίοι συνήθιζαν να τους φοράνε περίαπτα κοσμήματα, τα οποία τους τα κρεμούσαν στο λαιμό, στον αστράγαλο με σκοπό να αποτρέπουν το κακό.
Κατά τη διάρκεια των πρωτοχριστιανικών χρόνων τα φυλακτά συνδύαζαν στοιχεία της νέας θρησκείας, του χριστιανισμού, με παγανιστικά στοιχεία προερχόμενα από παλαιές δοξασίες. Από αυτή την περίοδο των πρωτοχριστιανικών χρόνων προέρχεται ένα ξεχωριστό φυλακτό που ήρθε στο φως κατά τη διάρκεια των ανασκαφών στην αρχαία αγορά της Πάφου. Η ιδιαιτερότητα του φυλακτού αυτού βρίσκεται στο γεγονός ότι φέρει «καρκινική» επιγραφή, γραμμένη στην ελληνική γλώσσα. Καρκινικές επιγραφές ή αλλιώς συμμετρικές/παλινδρομικές φράσεις ονομάζονται αυτές οι οποίες μπορούν να διαβαστούν είτε από την αρχή είτε από το τέλος. Οι φράσεις αυτές πήραν το όνομα τους από την κίνηση του «καρκίνου» (κάβουρα), ο οποίος κινείται πλαγίως.
Η γνωστότερη παλινδρομική φράση είναι η "Νίψον ανομήματα μη μόναν όψιν" (=Πλύνε τις αμαρτίες, όχι μόνο το πρόσωπο), η οποία χαρασσόταν συχνά σε πηγές.
Το φυλακτό που έχει ανευρεθεί στην αρχαία αγορά της Πάφου χρονολογείται περίπου 1500 ετών και είναι χαραγμένο και στις δυο πλευρές. Η μια πλευρά φέρει εικόνες, όπως τον Αρποκράτη, αιγύπτιο θεό της σιωπής, μία μούμια σε μία βάρκα,αστρικά και ζωικά σύμβολα, όπως τον ήλιο, τη σελήνη, παγώνι, φίδι και κροκόδειλο. Στην άλλη πλευρά υπάρχει χαραγμένη στα ελληνικά μια παλινδρομική επιγραφή : « ΙΑΕW ΒΑΦΡΕΝΕΜ ΟΥΝΟΘΙΛΑΡΙ ΚΝΙΦΙΑΕΥΕ ΑΙΦΙΝΚΙΡΑΛ ΙΘΟΝΥΟΜΕ ΝΕΡΦΑΒW ΕΑΙ» (μτφρ «Ιαhweh – Ο Κύριος- είναι φορέας του μυστικού ονόματος, το λιοντάρι του Ρα βρίσκεται ασφαλές στο ιερό του). Η συγκεκριμένη φράση μπορεί σήμερα να μη βγάζει κανένα νόημα, όμως στην αρχαιότητα όχι μόνο έβγαζε νόημα, αλλά μπορούσε να διαβαστεί και ανάποδα, δηλαδή από τα δεξιά προς τα αριστερά, δίνοντας ακριβώς το ίδιο νόημα με το να διαβαζόταν κανονικά.
Στην αρχαιότητα πίστευαν πως οι καρκινικές φράσεις διέθεταν μαγικές ιδιότητες και λειτουργούσαν σαν ξόρκια προστασίας από το κακό, ενώ κατά τους πρωτοχριστιανικούς χρόνους τις φράσεις αυτές τις χρησιμοποιούσαν οι χριστιανοί ως ένα είδος μυστικού κώδικα αναγνώρισης μεταξύ τους, για να μπορούν να προστατευτούν από τις διώξεις. Οι αρχαιολόγοι επισημαίνουν πως ο δημιουργός του φυλακτού έχει υποπέσει σε κάποια λάθη όσον αφορά τη γραφή, αλλά και στον τρόπο απεικόνισης των συμβόλων. Επίσης επισημαίνουν πως η μείξη διαφορετικών στοιχείων αποδεικνύει «πως μάλλον χριστιανικές και ειδωλολατρικές θρησκείες συνυπήρχαν στην Πάφο σε περιόδους που το φυλακτό βρισκόταν σε χρήση».
Το συγκεκριμένο φυλακτό ήρθε στο φως το 2011 στα πλαίσια των ανασκαφών στη Νέα Πάφο, με θέμα «Η αγορά της Πάφου» από το Τμήμα Κλασσικής Αρχαιολογίας του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Jagiellonian της Κρακοβίας της Πολωνίας, υπό τη διεύθυνση της Καθ. Ευδοξίας Παπουτσή Wladyka σε συνεργασία με το Τμήμα Αρχαιοτήτων της Κύπρου. Από τις ανασκαφές προήλθαν πλήθος κινητών ευρημάτων από την Ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδο.
