Το φράγμα Ξυλιάτου είναι ένα από τα 105 φράγματα που κατασκευάστηκαν στην Κύπρο στο Σχέδιο Ενιαίας Αγροτικής Αναπτύξεως Πιτσιλιάς, στα πλαίσια της αξιοποίησης των υδάτινων πόρων, με σκοπό την αντιμετώπιση του υδατικού προβλήματος. Βρίσκεται στην κοιλάδα του ποταμού Ελιά, σε απόσταση περίπου 2 χιλιομέτρων νότια του χωριού Ξυλιάτου.
Το φράγμα, το οποίο κατασκευάστηκε κατά την περίοδο 1980 – 1982 και έχει χωρητικότητα 1.250.000 μ3 νερού, έδωσε ώθηση στην εκμετάλλευση της καλλιεργήσιμης γης και στη γεωργική ανάπτυξη όλων των γύρω περιοχών. Συγκεκριμένα καλλιεργούνται λαχανικά, ελιές, εσπεριδοειδή, φυλλοβόλα οπωροφόρα δέντρα, ενώ γύρω από το φράγμα δημιουργήθηκε βλάστηση όπως μυρτιές, βαλανιδιές, κάππαρη κ.α.
Το πλεονέκτημα του φράγματος του Ξυλιάτου είναι ότι διατηρεί νερό σε όλη τη διάρκεια του χρόνου, με αποτέλεσμα τη δημιουργία τεχνητής λίμνης στο κέντρο του δάσους, που αποτελεί μια πράσινη όαση, όχι μόνο για τους ντόπιους αλλά και για τους επισκέπτες. Το φράγμα σε κάθε υπερχείλιση του μετατρέπεται σε καταρράχτη δημιουργώντας ένα ειδυλλιακό εξωτικό τοπίο.
Το Τμήμα Δασών, θέλοντας να εκμεταλλευτεί την ομορφιά και τη σκιά που προσφέρει το φράγμα του Ξυλιάτου, έχει δημιουργήσει πλησίον του ένα εκδρομικό χώρο. Ενταγμένος στο πρόγραμμα «φύση 2000»καταλαμβάνει μια έκταση επτά δεκαρίων που καλύπτεται από πεύκα, σκλήδρους, πλατάνους και πολλά άλλα είδη δέντρων και φυτών δημιουργώντας μια πανδαισία χρωμάτων. Από τον εκδρομικό χώρο και διανύοντας μια απόσταση 3,8 km περιμετρικά του χώρου και του φράγματος ξεκινά ένα μονοπάτι μελέτης της φύσης, το οποίο προσφέρει στον περιπατητή την ευκαιρία να γνωρίσει την άγρια βλάστηση της περιοχής.
Στο φράγμα έχουν δημιουργηθεί οι κατάλληλες συνθήκες ιχθυοκαλλιέργειας δίνοντας τη δυνατότητα σε ιδιώτες να εκτρέφουν πέστροφες, ενώ εδώ συναντάμε ψάρια όπως οι κυπρίνοι, οι αστακοί του γλυκού νερού, τα λαβράκια, κουνουπιέρηδες αλλά και διάφορα αποδημητικά υδρόβια πουλιά και πάπιες. Αξιοσημείωτο αποτελεί η ύπαρξη στο φράγμα μεγάλων πληθυσμών βατράχων και κυριότερα ενός σπάνιου είδους νερόφιδου, το οποίο προσελκύει το ενδιαφέρον αρκετών ερευνητών.
Μια επίσκεψη στο φράγμα του Ξυλιάτου και στον εκδρομικό χώρο δίνει την δυνατότητα στον επισκέπτη να αγναντέψει την ομορφιά της φύσης και να νιώσει την ηρεμία και τη γαλήνη αυτού του επίγειου παραδείσου.
