Η Μονή αυτή αποτελεί ένα εξαιρετικής ομορφιάς μεσαιωνικό κτίσμα το οποίο περιλαμβάνει πλούσιο ζωγραφικό διάκοσμο αλλά και τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας.
Η μικρή Μονή της Παναγίας της Χρυσοκουρδαλιώτισσας βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Σπήλια και Κουρδάλι, στην οροσειρά του Τροόδους. Πρόκειται για ναό ο οποίος είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και που ιδρύθηκε από τον διάκονο Ιωάννη Κουρδάλη. Η εκκλησία οικοδομήθηκε τον 15ο αιώνα αποτελώντας το αρχαιότερο μνημείο των δύο κοινοτήτων.
Το περιβάλλον φυσικό τοπίο γύρω από την εκκλησία είναι εξαιρετικό. Ο τόπος είναι κατάφυτος από πεύκα ενώ υπάρχει παράλληλα μια πληθώρα αιωνόβιων ελιών αλλά και καρυδιών. Επίσης, κατά μήκος της εκκλησίας ρέει ένα γραφικό ποταμάκι που συνδυαζόμενο με τα προαναφερθέντα αλλά και τις υμνικές πρωινές μελωδίες των αηδονιών, δημιουργεί μια διαφορετική – θετική – αίσθηση στον επισκέπτη. Το ενετικό γεφύρι το οποίο βρίσκεται κοντά στην εκκλησία ενισχύει τη γραφικότητα του τοπίου.
Μέσα στον ναό περιλαμβάνεται θαυμαστός τοιχογραφικός διάκοσμος. Ανάμεσά τους υπάρχει η τοιχογραφία στον νάρθηκα που μαρτυρεί τον κτήτορα της εκκλησίας. Παρά το γεγονός ότι πολλές τοιχογραφίες έχουν καταστραφεί, εντούτοις οι διασωθείσες είναι εκπληκτικής καλαισθησίας. Η τοιχογραφία που απεικονίζει τον απόστολο Βαρνάβα αποτελεί μία από τις καλύτερες στην Κύπρο ενώ η τοιχογραφία του Αγίου Γεωργίου στέκει επιβλητικά. Ανάμεσα σε άλλες, ξεχωρίζουν η μεγάλη τοιχογραφία της Σταύρωσης αλλά και αυτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Το επίχρυσο σκαλιστό τέμπλο του ναού ελκύει τα βλέμματα λόγω των πλούσιων και σπουδαίων εικόνων που βρίσκονται σε αυτό όπως αυτή της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας η οποία ζωγραφίστηκε τον 16ο αιώνα.
Αρχιτεκτονικά, ο ναός αρχικά ήταν τρίκλιτος με ξύλινους πεσσούς και δοκούς να υποβαστάζουν τη ξύλινη στέγη. Αξιοσημείωτο θεωρείται το γεγονός ότι τα δοκάρια και τα στηρίγματά τους περιέχουν ζωγραφικό διάκοσμο ή σκαλίσματα. Σήμερα, ο ναός είναι μονόκλιτος ως απόρροια επεμβάσεων που έγιναν το 1921 με την αφαίρεση των πεσσών και το κτίσιμο πέτρινων τόξων.
Στη Μονή γιορτάζονται με κατάνυξη και ευλάβεια οι γιορτές της Υπεραγίας Θεοτόκου, με την 15η Αυγούστου να αποτελεί τη μέρα της επίσημης πανηγύρεως του ναού. Το 2005 εγκαταστάθηκε στη Μονή η πρώτη μοναχή ενώ ένα χρόνο αργότερα ο ναός ανασυστάθηκε.
Αξίζει για πολλούς λόγους να επισκεφθεί κανείς αυτή την όχι και τόσο γνωστή εκκλησία. Πρώτιστα, το φυσικό περιβάλλον της περιοχής σαγηνεύει τους λάτρεις της φύσης και όχι μόνο. Επίσης, οι τοιχογραφίες της εκκλησίας είναι εκπληκτικής ομορφιάς απηχώντας χαρακτηριστικά της ιταλοβυζαντινής τέχνης εντυπωσιάζοντας, έτσι, τους επισκέπτες. Τέλος, η εκκλησία και το γύρω τοπίο αποτελούν χώρο αγαλλίασης και ψυχικής ηρεμίας.
