Περίπου 2 χλμ έξω από την κοινότητα Κοιλάνι, μεταξύ Κοιλανίου και Πέρα Πεδίου θα συναντήσετε το εξωκλήσι της Αγίας Μαύρης. Το μικρό αυτό εκκλησάκι βρίσκεται σε μια υπέροχη καταπράσινη τοποθεσία, πάνω στις όχθες της κοίτης του Κρυού ποταμού, αγκαλιασμένο από ένα τεράστιο πλάτανο 1200ετών.
Κτισμένο στα πρότυπα άλλων εξωκλησιών της ορεινής Κύπρου, ανήκει στον τύπο του φραγκοβυζαντινού ναού, με επικλινή ξύλινη στέγη με κεραμίδια. Στο παρελθόν ολόκληρος ο εσωτερικός χώρος της εκκλησίας ήταν καλυμμένος με τοιχογραφίες, αρκετές από τις οποίες διασώζονται μέχρι και σήμερα. Ξεχωρίζει η τοιχογραφία της Αγίας Μαύρης με τον Άγιο Τιμόθεο. Το εντυπωσιακό με το συγκεκριμένο εξωκλήσι αποτελεί το γεγονός ότι είναι κτισμένο στην άκρη κάθετου βράχου, όπου και λαξεύτηκαν σκαλοπάτια που οδηγούν στο εικόνισμα της Αγίας.
Η επίσημη εκκλησιαστική παράδοση αναφέρει ότι ο Άγιος Τιμόθεος και η Αγία Μαύρη κατάγονταν από την Αίγυπτο. Ο Άγιος Τιμόθεος υπήρξε κήρυκας του ευαγγελίου και αγωνιζόταν ενάντια στην ειδωλολατρία. Συνελήφθη με τη γυναίκα του Αγία Μαύρη, όταν ηγεμόνας Θηβαΐδας υπήρξε ο Αρριανός και βρήκαν μαρτυρικό θάνατο κατόπιν φρικτών βασανιστηρίων.
Άγνωστο παραμένει το πώς η λατρεία των δυο αυτών αγίων μεταφέρθηκε στην Κύπρο και μάλιστα να δημιουργηθούν διάφορες παραδόσεις γύρω από το όνομά τους.
Η κυριότερη παράδοση αναφέρεται στην Αγία Μαύρη, η οποία ζούσε με τους γονείς της στο Κοιλάνι. Οι γονείς της ήθελαν να την παντρέψουν με το ζόρι με κάποιον που οι ίδιοι είχαν επιλέξει, ενώ η ίδια ήταν ερωτευμένη με κάποιον άλλον, τον Τιμόθεο. Η αγία Μαύρη μη μπορώντας να αλλάξει την απόφαση των γονιών της αναγκάζεται να προχωρήσει στο γάμο. Την παραμονή του γάμου η Αγία Μαύρη στην προσπάθεια της να καθαρίσει το φούρνο, που άναβαν τα ξύλα, μαύρισε το πρόσωπό της. Από εδώ δικαιολογείται και το προσωνύμιο Μαύρη. Το ότι δεν κάηκε αποτελούσε θαύμα. Τότε, αφού βγήκε από το φούρνο , πηγαίνει να συναντήσει τον Τιμόθεο, για να κρυφτούν μαζί στο πευκόδασος. Οι συγχωριανοί τους άρχισαν να τους καταδιώκουν. Κυνηγημένοι οι δυο νεαροί έφτασαν σε μια σπηλιά στο σημείο όπου σήμερα βρίσκεται το εξωκλήσι της. Εκεί τους βρήκαν οι χωριανοί, οι οποίοι τους περικύκλωσαν. Απελπισμένη η Αγία άρχισε με τα χέρια να χτυπά τον βράχο, ο οποίος ως εκ θαύματος άνοιξε στα δύο ανοίγοντας τους δρόμο διαφυγής. Στο σημείο όπου άνοιξε ο βράχος δημιουργήθηκε μια τεράστια πηγή με αναβλύζοντα νερά, εμποδίζοντας τους διώκτες τους να τους ακολουθήσουν. Οι Άγιοι Μαύρη και Τιμόθεος, συνέχισαν την πορεία τους μέσα στο βράχο μέχρι που έφτασαν στο χωριό Πέρα Πέδι. Εκεί πάλι με θαύμα άνοιξε ο βράχος, έξω από τον οποίο τους περίμενε ένας Άγγελος, ο οποίος τους παρέλαβε και τους οδήγησε στα Ουράνια.
Ακόμα και σήμερα στο σημείο όπου βρίσκεται το εκκλησάκι, υπάρχει πηγή που αναβλύζει, ενώ ανατολικά του ναού μέσα από μια μαρμάρινη βρύση τρέχει το αγίασμα της Αγίας Μαύρης, το οποίο θεωρείται θαυματουργό. Επίσης στο εκκλησάκι φυλάσσεται η κάρα της Αγίας.
Ο υπέροχος περιβάλλοντας χώρος, ο ήχος των τρεχούμενων νερών σε συνδυασμό με τις διηγήσεις που σχετίζονται με το εκκλησάκι, δημιουργούν μια ιδιαίτερα κατανυκτική ατμόσφαιρα.
