Κάστρα, σπηλιές, ποταμοί, βουνά, κάμποι συνδεδεμένα με τη βασίλισσα Ρήγαινα εντοπίζονται σε διάφορες περιοχές της Κύπρου. Η Ρήγαινα αποτελώντας ένα πραγματικό πρόσωπο, που απαντάται σε όλες τις βασίλισσες που έζησαν κατά την Μεσαιωνική εποχή στην Κύπρο, απέκτησε μυθική διάσταση περικλείοντας γύρω από το όνομά της ιστορίες που αρκετές φορές ξεφεύγουν από την σφαίρα του πραγματικού δίνοντας μια διάσταση εξωπραγματική και φανταστική.

Πύργος της Ρήγαινας στα Περβόλια

Πύργος της Ρήγαινας στα Περβόλια

Κυριότερα τα τρία κάστρα του Πενταδακτύλου (Άγιος Ιλαρίωνας, Βουφαβέντο, Καντάρας) έχουν να δώσουν πλήθος ιστοριών βγαλμένες από τα καμώματα, την ανδρεία, τη ζήλια, την κακία, την καλοσύνη της Ρήγαινας. Άλλωστε τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της Ρήγαινας υπήρξαν συγκεχυμένα, καθώς από την Κύπρο πέρασαν πολλές Ρήγαινες (βασίλισσες), η καθεμία από τις οποίες περιέκλειε τα δικά της ξεχωριστά γνωρίσματα άλλοτε θετικά και άλλοτε αρνητικά.

Κάστρο Καντάρας

Κάστρο Καντάρας

Ένας από τους μύθους που συνδέεται με τον σκληρό και άκαρδο χαρακτήρα της Ρήγαινας λαμβάνει χώρα στο κάστρο του Αγίου Ιλαρίωνα. Σύμφωνα με αυτόν, στη διάρκεια κτισίματος του συγκεκριμένου κάστρου, η Ρήγαινα ήθελε να είναι παρούσα και να επιβλέπει τις εργασίες που διεξάγονταν. Καθισμένη επάνω σε ένα ψηλό βράχο παρακολουθούσε τους εργάτες που δούλευαν δίνοντας τους παράλληλα οδηγίες. Από νωρίς το πρωί μέχρι αργά το βράδυ οι εργάτες δούλευαν χωρίς σταματημό. Όταν τελείωσε το κτίσιμο, η Ρήγαινα πήγε και κάθισε δίπλα από το παράθυρο ενός από τα δωμάτια του κάστρου, κάτω από το οποίο βρισκόταν ένας πελώριος γκρεμός που όποιος τον αντίκριζε ζαλιζόταν. Η άκαρδη Ρήγαινα, έχοντας δίπλα της στρατιώτες, καλούσε στο δωμάτιο ένα ένα τους εργάτες, δήθεν για να τους πληρώσει για τις εργασίες τους. Όταν πλησίαζαν οι εργάτες για να πάρουν τα χρήματά τους, η Ρήγαινα διέταζε τους στρατιώτες της να τους σκοτώσουν και να τους ρίξουν από το παράθυρο στον τεράστιο εκείνο γκρεμό. Ο γκρεμός είχε γεμίσει με τα άψυχα κορμιά των εργατών. Η Ρήγαινα είχε σχεδιάσει προ πολλού το συγκεκριμένο σχέδιο, καθώς δεν επιθυμούσε να βγει από το κάστρο ζωντανός οποιοσδήποτε από τους εργάτες, με το φόβο μήπως κάποιος από αυτούς προδώσει τις κρυψώνες και τα μυστικά του κάστρου.

Κάστρο Αγίου Ιλαρίωνα

Ο συγκεκριμένος μύθος έχει τις καταβολές του από ένα ιστορικό – πραγματικό γεγονός. Το κάστρο του Αγίου Ιλαρίωνα συνδέθηκε με την αντίσταση των Κυπρίων κατά των Γενουατών, οι οποίοι είχαν εισβάλει στο νησί το 1373. Οι Κύπριοι με επικεφαλείς τους Ιωάννη Λουζινιανό και Ιάκωβο κατάφεραν να αποκρούσουν τους Γενουάτες εισβολείς, που είχαν καταλάβει την πόλη της Αμμοχώστου και αιχμαλώτισαν το βασιλιά της Κύπρου Πέτρο Β’. Ο Ιωάννης ο Λουζινιανός έχοντας ως ορμητήριο του το κάστρο του Αγίου Ιλαρίωνα κατόρθωσε μαζί με τις δυνάμεις του, τις οποίες απάρτιζε και ένα σώμα Βουλγάρων μισθοφόρων, να προκαλέσει μεγάλο πλήγμα στους εισβολείς. Με το τέλος του πολέμου με τους Γενουάτες, ο πρίγκηπας Ιωάννης αποφάσισε να δολοφονήσει όλους τους Βούλγαρους μισθοφόρους ρίχνοντας τους από το πιο ψηλό σημείο του κάστρου. Ο Ιωάννης προέβη στη συγκεκριμένη ενέργεια, κατόπιν οδηγιών της βασίλισσας Ελεονώρας, η οποία τον έπεισε πως οι Βούλγαροι μισθοφόροι ήταν επικίνδυνοι και μπορούσαν  να στραφούν εναντίον του.

Ο χρονογράφος Λεόντιος Μαχαιράς αναφέρεται στο συγκεκριμένο γεγονός λέγοντας πως η Ελεονώρα διέπραξε μεγάλη αμαρτία με το να φονεύσει άδικα τόσες ψυχές και ότι ο πρίγκηπας Ιωάννης καλώντας ένα ένα τους στρατιώτες του, τους έριχνε από το παράθυρο και σκοτώνονταν στον γκρεμό. Για τη βάναυση αυτή δολοφονία των Βουλγάρων στρατιωτών αναφέρεται επίσης ο ιστορικός των μεσαιωνικών χρόνων ο Φλώριος Βουστρώνιος. Πράγματι στο κάστρο του Αγίου Ιλαρίωνα εντοπίζεται το γνωστό «Παράθυρο της Ρήγαινας», ένα μεγάλο παράθυρο, γοτθικής αρχιτεκτονικής, που βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο του κάστρου προσφέροντας πανοραμική θέα.

Κάστρο Αγίου Ιλαρίωνα

Η βασίλισσα Ελεονώρα, μια από τις γνωστότερες Ρήγαινες της Κύπρου, υπήρξε σύζυγος του βασιλιά της Κύπρου Πέτρου Α΄ και μητέρα του βασιλιά Πέτρου Β’. Υπήρξε μια σκληρή, άκαρδη, ραδιούργα, δυναμική, ερωτιάρα γυναίκα και ταυτίστηκε από πολλούς με την ηρωίδα του γνωστού μεσαιωνικού ποιήματος της Αροδαφνούσας.

Κάστρο Αγίου Ιλαρίωνα