Ένα από τα πιο όμορφα ψηφιδωτά του αρχαιολογικού χώρου Πάφου που απεικονίζει σκηνές από την ελληνική μυθολογία είναι και αυτό του Απόλλωνα με τον Μαρσύα με το τραγικό τέλος του δεύτερου μετά την ήττα του σε μουσικό διαγωνισμό.

ο Μαρσύας

ο Μαρσύας

Ο Μαρσύας ήταν γιος του Υάγνη ή του Ολύμπου ή του Οιάγρου. Ήταν Σιληνός και εφευρέτης του διαύλου ενώ ακολουθούσε την Κυβέλη στους θιάσους της παίζοντας αυλό και τύμπανα.

Στην Αθήνα λεγόταν ότι εφευρέτιδα του αυλού υπήρξε η Αθηνά και αφού είδε το πρόσωπό της να παίζει αυλό από τον ποταμό, τον πέταξε μακριά. Άλλη φήμη αναφέρει ότι η Αθηνά έφτιαξε τον αυλό από κόκκαλα ελαφιού που βρήκε, και η Αφροδίτη και Ήρα την κορόιδευαν, όταν έπαιζε, επειδή παραμορφωνόταν το πρόσωπό της με το φύσημα. Η Αθηνά έφυγε τρέχοντας για τη Φρυγία όπου βρήκε ένα ποταμό για να μπορέσει να δει αν όντως ίσχυαν οι ισχυρισμοί των θεών. Με το θέαμα η Αθηνά εκνευρίστηκε και πέταξε τον αυλό στον ποταμό εκτοξεύοντας απειλές σε όποιον τον μάζευε.

Ο πεταμένος αυλός περισυλλέχθηκε από τον Μαρσύα ο οποίος προκάλεσε τον Απόλλωνα σε έναν μουσικό διαγωνισμό πιστεύοντας ότι ο ήχος του αυλού ήταν ο ωραιότερος. Κατά την πρώτη φάση δεν υπήρξε νικητής και έτσι ο Απόλλωνας πρότεινε να γυρίσουν ανάποδα τα όργανά τους για να παίξουν. Εκεί αναδείχθηκε ο εξαιρετικός ήχος της λύρας και ο Απόλλωνας στέφθηκε νικητής παρά την αντίρρηση του κριτή του διαγωνισμού, Τμώλου. Ο Απόλλωνας θύμωσε και η τιμωρία του Μαρσύα ήταν προ των πυλών.

Μέσα από τον ψηφιδωτό πίνακα φαίνονται οι τελευταίες στιγμές του μουσικού διαγωνισμού. Παρουσιάζεται ο Απόλλωνας καθισμένος σε έναν βράχο φορώντας την ενδυμασία του κιθαρωδού ενώ στο κεφάλι του υπάρχει ένα φωτοστέφανο καθώς και δάφνινο στεφάνι που περιλαμβάνει ταινία με λευκές και κόκκινες χάντρες. Επίσης, φαίνεται να ακουμπά πάνω στη λύρα ενώ με το δεξί του χέρι δείχνει τον Μαρσύα. Υπάρχει η συνοδεία μιας γυναίκας που επιγράφεται «Πλάνη» που πιθανόν να συμβολίζει τη δύναμη που αποδείχθηκε λανθασμένη και παρέσυρε τον Μαρσύα στην πρόσκληση του θεού σε διαγωνισμό.

Ελληνικό γραμματόσημο

Ελληνικό γραμματόσημο

Η θανάτωση του Μαρσύα θα εκτελεσθεί από δύο Σκύθες που φορούν φρυγικούς σκούφους και κοντούς χιτώνες. Ο Μαρσύας θα γδαρθεί ζωντανός μέχρι θανάτου πάνω σε ένα δέντρο. Ο Σιληνός φοβάται και κοιτάζει ικετευτικά τον Απόλλωνα ενώ ο μαθητής του, ο Όλυμπος, επιθυμεί ο θεός να φανεί επιεικής. Ο δίαυλος είναι ριγμένος κάτω στο έδαφος, κοντά στα πόδια του Απόλλωνα.

ο θεός Απόλλωνας

ο θεός Απόλλωνας

Ο πίνακας αυτός θεωρείται εξαιρετικής τεχνοτροπίας και καλαισθησίας διότι καταφέρνει να αποτυπώσει με άρτιο τρόπο τις εκφράσεις των προσώπων ενώ η αντίθεση ανάμεσα στην αντίδραση του θεού και του Μαρσύα δημιουργεί ένα υφολογικό κοντράστ. Από τη μία το αυστηρό και υπερήφανο ύφος του Απόλλωνα που τιμωρεί τον «αυθάδη» θνητό και από την άλλη το φοβισμένο ύφος του Μαρσύα που οδεύει προς έναν οδυνηρό θάνατο. Οι δήμιοι του μέλλοντος θανόντος παρουσιάζονται αποφασισμένοι να εκτελέσουν άμεσα τη διαταγή.