Ο Νάρκισσος ήταν γιος του ποταμού Κηφισού και της νύμφης Λειριώπης. Ήταν ένας πολύ όμορφος νέος, ώστε πολλά αγόρια και κορίτσια τον ερωτεύτηκαν. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και η νύμφη Ηχώ, η οποία τον ερωτεύτηκε παράφορα. Ο Νάρκισσος όμως παρέμενε αδιάφορος και ασυγκίνητος μπροστά στον έρωτα της νύμφης. Η Ηχώ απελπισμένη από την απόρριψη του όμορφου νεαρού κρύφτηκε στα δάση και στα βουνά, αδυνατίζοντας ολοένα και πιο πολύ μέχρι που έφτασε στο σημείο να χαθεί εντελώς και να παραμείνει μόνο η φωνή της. Για αυτό την Ηχώ την ακούμε όλοι αλλά κανείς δεν μπορεί να την δει. Οι Νύμφες ζήτησαν τη βοήθεια τον θεών για να τιμωρήσουν τον Νάρκισσο. Έτσι και έγινε. Μια μέρα ο Νάρκισσος καθόταν στην όχθη μιας λίμνης και βλέποντας την αντανάκλαση του στο νερό ερωτεύτηκε τον ίδιο τον εαυτό του. Ο νεαρός υπέφερε από τον ανικανοποίητο έρωτά του για το είδωλο του μέχρι που τελικά πέθανε από κατάθλιψη και μαρασμό. Οι θεοί όμως λυπήθηκαν για την άσχημη κατάληξη του νεαρού και αποφάσισαν να τον μεταμορφώσουν σε ένα ωραιότατο λουλούδι που πήρε το όνομά του και που φυτρώνει κάθε άνοιξη στις όχθες των ποταμών και των πηγών. Το λουλούδι αυτό έγινε σχεδόν συνώνυμο με την Άνοιξη συμβολίζοντας την αναγέννηση και το νέο ξεκίνημα.
Στο ψηφιδωτό παρουσιάζεται ο Νάρκισσος ημίγυμνος να κάθεται σε ένα βράχο πάνω από μια πηγή και να θαυμάζει την αντανάκλαση του. Η σύνθεση είναι πλαισιωμένη από αλυσιδωτούς ρόμβους και συμπλεκόμενα μαιανδρικά σχήματα. Καθώς μέρος του ψηφιδωτού υπήρξε κατεστραμμένο ένα μεγάλο μέρος του γεωμετρικού διάκοσμου αποκαταστάθηκε μεταγενέστερα
Νάρκισσος και Ηχώ - John William Waterhouse
Όπως και όλοι οι μύθοι της αρχαιότητας έτσι και αυτός εμπεριέχει βαθύτερα νοήματα εμπνέοντας πολλούς σύγχρονους ζωγράφους, ποιητές και λογοτέχνες, ενώ αποτέλεσε και αντικείμενο φιλοσοφικών συζητήσεων. Ο Νάρκισσος ερωτεύτηκε την εικόνα του, το είδωλο του αλλά δεν κατόρθωσε να αγαπήσει πραγματικά τον εαυτό του . Στην προσπάθεια του να συνενωθεί με την ωραία εικόνα του εγκαταλείπει εντελώς τον εαυτό του και τον εσωτερικό του κόσμο και οδηγείται έτσι σταδιακά στην κατάθλιψη και στη μελαγχολία. Ο νεαρός αυτός πάσχει συναισθηματικά. Ενώ επιδιώκει τον έρωτα, το θαυμασμό και το ενδιαφέρον των άλλων , εντούτοις αδυνατεί στο να ανταποκριθεί στα συγκεκριμένα αισθήματα. Η εγωπάθεια και ο ισχυρός εγωισμός του Νάρκισσου τον οδηγούν να απομακρυνθεί από την κοινωνία αλλά και από τον ίδιο του τον εαυτό.
Nάρκισσος του Καραβάτζιο
Στις μέρες μας ο όρος ναρκισσισμός χρησιμοποιείται στην επιστήμη της ψυχολογίας και αναφέρεται στα άτομα εκείνα που ασχολούνται υπερβολικά με τον εαυτό τους και έχουν ως κύριο στόχο να θαυμάζονται και να λατρεύονται από τον περίγυρο τους. Το φαίνεσθαι είναι πολύ ψηλά στο σύστημα αξιών τους και αποφεύγουν να δείχνουν τον πραγματικό τους εαυτό και τις αδυναμίες τους. Κάτω από το προσωπείο του δυνατού και γεμάτου αυτοπεποίθηση ατόμου κρύβεται ένα ευάλωτο, μοναχικό και φοβισμένο άτομο που μια αρνητική κριτική μπορεί να το οδηγήσει στην κατάρρευση, στη μελαγχολία και στην κατάθλιψη.
Το λουλούδι νάρκισσος έγινε σχεδόν συνώνυμο με την Άνοιξη συμβολίζοντας την αναγέννηση και το νέο ξεκίνημα.
