Ως αυτόνομη κατάδυση, ορίζεται η δυνατότητα κατάδυσης με αυτόνομη καταδυτική συσκευή. Πιο συχνά, η αυτόνομη κατάδυση λέγεται SCUBA diving από τα αρχικά της αγγλικής φράσης Self-Contained Underwater Breathing Apparatus (συσκευή αυτόνομης υποβρύχιας αναπνοής).
Ο πρώτος δύτης. Ας θυμηθούμε λίγο την ιστορία του Ιωνά. Ο Θεός τον πρόσταξε να πάει στη Νινευί και να κηρύξει τον Λόγο Του στους αμαρτωλούς, εκείνος τον αγνόησε και προτίμησε να μπει σε ένα καράβι με προορισμό την πόλη Θαρσίς. Ο Θεός οργίστηκε κι έστειλε άγρια τρικυμία στη θάλασσα. Το καράβι κινδύνευε να βουλιάξει. Οι ναύτες θέλησαν να μάθουν ποιος φταίει και τους τιμωρεί έτσι ο Θεός, κι έριξαν κλήρο. Ο κλήρος έπεσε στον Ιωνά. Οι ναύτες για να γλυτώσουν από την οργή του Θεού έριξαν στον Ιωνά στη θάλασσα κι αμέσως σταμάτησε η τρικυμία. Τον Ιωνά όμως τον κατάπιε ένα τεράστιο θαλάσσιο κήτος. Τον κράτησε στην κοιλιά του 3 ολόκληρες μέρες και σε όλο αυτό το διάστημα ο Ιωνάς προσευχόταν στον Θεό να τον συγχωρέσει για την αμαρτία του. Την τρίτη ημέρα το κήτος πλησίασε στην στεριά, άνοιξε το στόμα του κι άφησε τον Ιωνά να φύγει. Εκείνος, τιμώντας πια το θέλημα του Θεού, πήγε στη Νινευί και δίδαξε στους αμαρτωλούς το δρόμο της σωτηρίας. Με αυτή του την περιπέτεια ο Ιωνάς έγινε και ο πρώτος δύτης της ιστορίας (τον 8ο αιώνα π.Χ ) και προστάτης άγιος των δυτών!
Η ιδέα μιας συσκευής που θα επιτρέπει στον άνθρωπο να αναπνέει κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας ανήκει στον Αριστοτέλη, ο οποίος πρότεινε μια χύτρα ανεστραμμένη πάνω στο κεφάλι του δύτη, έτσι ώστε να συγκρατεί μέσα της αέρα. Αναφορά σε δύτες κάνει ο Θουκυδίδης, περιγράφοντας πώς οι Αθηναίοι πριόνιζαν τα υποβρύχια φράγματα προστασίας των Συρακουσίων, ενώ και ο Αρριανός εξιστορεί ότι ο Μ. Αλέξανδρος χρησιμοποίησε δύτες στην πολιορκία της Τύρου. Κατά τον Μεσαίωνα πολλοί μηχανικοί σχεδίασαν και κατασκεύασαν καταδυτικές συσκευές. Ανάμεσά τους ο σπουδαίος Λεονάρντο ντα Βίντσι. Τα αντικείμενα που κατά καιρούς χρησιμοποιήθηκαν ήταν κώδωνες, ασκοί και άλλα, όχι πάντα με την αναμενόμενη επιτυχία.
Η πρώτη κατασκευή αναπνευστικής συσκευής αποδίδεται στον άγγλο φιλόσοφο Ρότζερ Μπέικον το 1240. Μεγάλη ώθηση όμως στην ανάπτυξη της καταδυτικής τεχνολογίας έδωσαν οι ανακαλύψεις του Άγγλου Ρόμπερτ Μπόιλ, ο οποίος περί το 1660 μελέτησε τις φυσικές ιδιότητες του συμπιεσμένου αέρα. Ο νόμος του Μπόιλ περιγράφει την επίδραση της αλλαγής της πίεσης στον όγκο και την πυκνότητα των αερίων, γεγονός υψίστης σημασίας για την καταδυτική φυσιολογία. Το 1920 ο Υποπλοίαρχος του γαλλικού ναυτικού Κορλύ εφηύρε τα πτερύγια κολύμβησης, ενώ λίγα χρόνια αργότερα ο Ζακ Κουστώ και ο Εμίλ Γκανιάν τελειοποίησαν τον ρυθμιστή πίεσης.
φωτογραφία : Παντελής Κρανός
Όσον αφορά στην Ελλάδα, ο πρώτος που χρησιμοποίησε σκάφανδρο για την κατάδυσή του ήταν ο σφουγγαράς Φώτης Μαστορίδης από τη Σύμη, το 1866. Σημαντική συνεισφορά στη ανάπτυξη της αυτόνομης κατάδυσης είχε όμως και η Μονάδα Υποβρυχίων Καταστροφών (Μ.Υ.Κ.) του ελληνικού πολεμικού Ναυτικού και πιο συγκεκριμένα ο Διοικητής της Μανώλης Παπαγρηγοράκης. Χάρη σε αυτόν τέθηκε το θεωρητικό υπόβαθρο για το γνωστικό πεδίο της αυτόνομης κατάδυσης και το κατάλληλο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος.
φωτογραφία : Παντελής Κρανός
Όπως είπαμε πιο πάνω αυτόνομη κατάδυση ορίζεται η δυνατότητα κατάδυσης με αυτόνομη καταδυτική συσκευή. Στις μέρες μας πλέον ο καταδυτικός εξοπλισμός έχει εξελιχθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε ο αυτοδύτης να προσαρμόζεται σχεδόν απόλυτα στο υδάτινο περιβάλλον και η κατάδυσή του να γίνεται κατά το μέγιστο δυνατό άνετη και ασφαλής. Κάποια από τα μέσα που χρησιμοποιούνται είναι γνωστά: ο αναπνευστήρας, η μάσκα, το καταδυτικό μαχαίρι, τα βατραχοπέδιλα, η ζώνη βαρών και φυσικά η καταδυτική στολή, η οποία προσφέρει θερμική προστασία στον αυτοδύτη και τον προφυλάσσει από κτυπήματα ή κοψίματα που πιθανώς θα προκληθούν από την επαφή του με το βυθό. Υπάρχουν όμως και πολλά άλλα όργανα, όχι τόσο γνωστά , όπως ο Ρυθμιστής πλευστότητας (BCD), Ρυθμιστής πίεσης, Φιάλη αέρα , καταδυτικά κομπιούτερ που προσφέρουν τα μέγιστα στην προστασία και την ασφάλεια του αυτοδύτη.
φωτογραφία : Ανδρέας Μακρής
Η αυτόνομη κατάδυση είναι ένα μαγικό σπορ που μπορεί να προσφέρει τεράστιες συγκινήσεις στον κάθε δύτη. Ωστόσο, επειδή ο βυθός δεν είναι το φυσικό περιβάλλον του ανθρώπου, μπορεί να κρύβει κάποιους κινδύνους για την υγεία του. Οι κίνδυνοι που μπορεί να κρύβει μια κατάδυση εξαρτώνται από το πόσο προσεκτικός και υπεύθυνος είναι ο κάθε δύτης και σε τι βαθμό τηρεί τους κανόνες ασφαλείας για τον ίδιο και τους συντρόφους του. Ο βυθός είναι ένας τόπος μαγικός. Το μόνο που ζητά από μας είναι να σεβαστούμε τους κανόνες του.
