Οι μακροχρόνιοι αγώνες της ΕΟΚΑ κατά του αγγλικού αποικιακού ζυγού επιβραβεύτηκαν με τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας της νήσου μας βάσει της Συμφωνίας Ζυρίχης – Λονδίνου τον Φεβρουάριο του 1959. Τη συμφωνία υπέγραψαν τρεις χώρες οι οποίες θα ήταν και οι εγγυήτριες: η Ελλάδα, η Τουρκία και η Αγγλία. Ο ένοπλος αγώνας τερματίστηκε και μετά από 81 χρόνια ταραχώδους αποικιοκρατικής διακυβέρνησης η Κύπρος απολαύει την αυτοκυριαρχία της.
Η ακριβής ημερομηνία της γένεσης της κυπριακής δημοκρατίας υπήρξε η 16η Αυγούστου του 1960, ημερομηνία κατά την οποία υπεστάλη η αγγλική σημαία από το Κυβερνείο για να πάρει τη θέση της για πρώτη φορά η κυπριακή. Πρώτος πρόεδρος της κυπριακής δημοκρατίας ορίστηκε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ΄ του οποίου η εξορία από τις Σεϋχέλλες ανεκλήθη, επιστρέφοντας έτσι στην Κύπρο. Αντιπρόεδρος ορίστηκε ο Τουρκοκύπριος Φαζίλ Κιουτσούκ. Με απόφαση του υπουργικού συμβουλίου η επέτειος της ανεξαρτησίας της Κύπρου τιμάται την 1η Οκτωβρίου.
Διακαής πόθος των Ελληνοκυπρίων ήταν η ένωση με τη μητέρα πατρίδα, την Ελλάδα, αυτός άλλωστε ήταν και ο σκοπός του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του 55-59. Η νίκη που σημειώθηκε με την ανακήρυξη της κυπριακής δημοκρατίας αποδείχθηκε πύρρειος. Το νέο σύνταγμα του νεοσύστατου κράτους ουσιαστικά επιβλήθηκε από τις εγγυήτριες δυνάμεις με την τουρκική πλευρά να αποκτά υπερπρονόμια που θα απέβαιναν μοιραία για το εγγύς μέλλον της Κύπρου. Το σύνταγμα εξαρχής κρίθηκε αδύναμο μη μπορώντας να εξασφαλίσει την ομαλή λειτουργία του κράτους, σπέρνοντας, έτσι, τη διχόνοια ανάμεσα στις δύο κοινότητες της Κύπρου, την ελληνοκυπριακή και την τουρκοκυπριακή. Όταν ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος θέλησε να τροποποιήσει χωρία του συντάγματος το 1963, ξέσπασαν θερμά επεισόδια μεταξύ των δύο κοινοτήτων με αποτέλεσμα τη μετακίνηση των Τουρκοκυπρίων στον βορρά και τη χάραξη της πράσινης γραμμής που υφίσταται μέχρι και σήμερα. Αποκορύφωμα θεωρείται η ένοπλη επέμβαση της Τουρκίας το καλοκαίρι του 1974 και η βίαιη κατάκτηση του ενός τρίτου της Κύπρου με πρόσχημα την υπεράσπιση των Τουρκοκυπρίων ως εγγυήτρια δύναμη.
Στην πραγματικότητα, η ανεξαρτησία της Κύπρου δεν υπήρξε αποτέλεσμα θέλησης της ελληνοκυπριακής κοινότητας. Περισσότερο επιβλήθηκε από τις εγγυήτριες δυνάμεις. Ο πόθος των Ελληνοκυπρίων για ένωση με την Ελλάδα δεν είχε ακόμα κοπάσει και η αυτονομία θεωρούνταν ως ένα ενδιάμεσος σταθμός έως ότου ενωθεί η μεγαλόνησος με την ηπειρωτική Ελλάδα. Το προβληματικό σύνταγμα, ο ρόλος των εγγυητριών δυνάμεων και η ισχυρή θέληση των Ελληνοκυπρίων για ένωση με την Ελλάδα συνέτειναν στη διχοτόμηση της νήσου το 1974.
Μεσούσης της οικονομικής κρίσης, ο κάθε κύπριος πολίτης καλείται σήμερα να συμβάλει στην επανάκτηση της ενότητας του νησιού μακριά από πολεμικές συρράξεις και στοιχεία που οξύνουν το χάσμα των εθνοτικών ανισοτήτων.
